Η Φύλακας, η Φωνή και η Σκιά | Συνοικισμός Χαλανδρίου, Αθήνα 2023

About This Project

Έργο που εκτέθηκε στο καλλιτεχνικό σχεδίασμα ROI (Sin City)

Πρόκειται για μια γλυπτική και ηχητική, χωρική εγκατάσταση στον δημόσιο χώρο της περιοχής του Συνοικισμού του Χαλανδρίου, που στήθηκε με την εφήμερη κατάληψη ενός εγκαταλειμμένου και βανδαλισμένου πρώην καταστήματος Προπό, στην γωνία Καρέλλα & Θράκης. Έχει διαστάσεις μεταβλητές, καθώς αποτελείται από μια κεντρική φιγούρα μεγέθους 2,20μ.Χ0,80μ.Χ0,60μ. περίπου, με υλικά: σιδερένια αρματούρα με βάση, μαύρο ύφασμα, λευκό ύφασμα για κέντημα, ασημί διάτρητο ύφασμα, τζίβα·  από πλήθος διάσπαρτων στοιχείων και αγαλματίδιων στο δάπεδο φτιαγμένα από αλάτι & λευκή κόλλα μεγ. 0,16μ.περίπου· από 3 αγαλματίδια μεγ. 0,35μ.Χ0,20μ.Χ0,30μ. περίπου, με υλικά: αρματούρες από σίδερο, χειροποίητη πλαστελίνη από αλεύρι, ξινό, λάδι, αλάτι και νερό. Για τον ήχο χρησιμοποίησα μικρό ηχείο και usb stick, και εκφώνησα τον λόγο του αρχηγού Seatle των ιθαγενών Αμερικανών (ινδιάνων) Squamish της Βρετανικής Κολομβίας του Καναδά.

Για την «Σκιά», αρχικά, επηρεάστηκα από τον αρχικό τίτλο του πρότζεκτ (Sin-City), και από το ομώνυμο κόμικ του Φρανκ Μίλλερ καθώς και από την παράδοση του Τζορντάνο Μπρούνο (Το κατώφλι της Σκιάς), φέροντας στην οπτική μας την «άγρια» πλευρά των ενστίκτων. Εκεί, η «Φύλακας», ένα αμφίφυλο τοτέμ-άγαλμα ρίχνοντας τη σκιά της στον δημόσιο χώρο, μας προφυλάσσει από την καταστροφή της «αμαρτωλής» πόλης, και τα διάσπαρτα τοτεμικά αγαλματίδια από αλάτι, από την άλλη, μας προφυλάσσουν από την νοσταλγία και την προσκόλληση στο παρελθόν (γυναίκα του Λωτ). Η «Φωνή» είναι η εκφώνηση του λόγου του Σηάτλ, της ιστορικής απάντησης του αρχηγού των ινδιάνων Squamish στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Πιρς. Μας υπενθυμίζει, τους κινδύνους του εκσυγχρονισμού σε βάρος της φύσης αλλά και της συνείδησης του ανθρώπου, εικονίζοντας την αλλοτρίωση που επήλθε αφ’ ότου οι «Λευκοί» «αγόρασαν» τη γη της φυλής του. Αν και γραμμένη το 1855, είναι σήμερα επίκαιρη όσο ποτέ. Η δυσαρμονία του ανθρώπου με τη φύση δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη όσο σήμερα. Η θυσία κάθε αξίας στο κέρδος δεν ήταν ποτέ πιο γενικευμένη. Η περιθωριοποίηση όλων των μη δυτικών τρόπων ζωής και σκέψης, που τόσα έδωσαν στην ανθρωπότητα, δεν ήταν ποτέ πιο αισθητή. Η απάντηση του ινδιάνου αρχηγού Seatle λέει τα αυτονόητα σε μια εποχή που έγινε κανόνας το παράλογο. Δημιουργήθηκε εν είδη ανάθεσης για το πρότζεκτ ROI, σ’ ένα κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο έρευνας, μετά από πρόσκληση για συμμετοχή από τους 3 επιμελητές/τριες του πρότζεκτ, Δημήτρη Χαλάτση, Παναγιώτη Δαραμάρα και Ήρα Παπαδοπούλου.

Η αφήγηση που συνθέτουν αυτά τα 3 στοιχεία εμπεριέχει στάδια μνήμης και συναισθημάτων. Γίνεται σε συνέχεια της προηγούμενης δουλειάς που έχω κάνει με γειτονιές, τις οποίες έχω ερευνήσει, και τις οποίες έχω δει μέσα από μια αυτοβιογραφική ματιά, είτε έχω ζήσει μόνιμα, είτε εφήμερα. [Η γειτονιά μου στη Βενετία-2003 & Η Κίνηση (μπροστά στα Μάτια) της απόλυτης Στάσης -2018].

“Το πρότζεκτ ROI είναι συλλογικό, ερευνητικό και για την θεματολογία του παίρνει αφορμή από την μετεγκατάσταση του καζίνο της Πάρνηθας στην ευρύτερη περιοχή του Χαλανδρίου με χρήσεις όπως Τουρισμός-Αναψυχή του Άρθρου 5 του Π.Δ. 59/2018. Σε μια ήδη επιβαρυμένη περιοχή που την διαπερνούν λεωφόροι και την διεισδύουν μεγάλα εταιρικά κτίρια, τράπεζες και ιδιωτικά νοσοκομεία, η εγκατάσταση του καζίνο καταλύει τον κοινωνικό αστικό ιστό της περιοχής, εισβάλλει στις γειτονιές και τα σπίτια τροφοδοτώντας τη λογική του τζόγου και του εύκολου πλουτισμού, σε αντίθεση, με ανοιχτούς χώρους μετάδοσης της γνώσης, επικοινωνίας των κατοίκων, πρωτοβουλιών αλληλεγγύης, κοινωνικών ιατρείων, φαρμακείων κ.ά. Έχει ως πρόθεση να ερευνήσει και να σχολιάσει τη διαφορά αυτών των χώρων ως πολιτισμικές ταυτότητες, μνήμες και σύμβολα καθώς και να αναζητήσει τους δεσμούς των ανθρώπων εκφράζοντας τις αισθητικές αξίες ενός πληθυσμού μέσα από τις καθημερινές ανάγκες. Σκοπός των δράσεων της τελευταίας 4ετίας είναι ο τοπικός πληθυσμός να έρθει άμεσα σε επαφή με έργα σύγχρονων καλλιτεχνών αλλά ταυτόχρονα και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες να περιηγηθούν, να αφουγκραστούν και να δημιουργήσουν έργα βιωματικά συνδεδεμένα με τον τόπο και τους ανθρώπους του προσφυγικού συνοικισμού μαζί με το σύγχρονο υλικό και το άυλο φορτίο που τους περιβάλλει. Σε μία εμβάθυνση και εστίαση σε «χώρους άλλους» η επαν-οικειοποίηση του δημόσιου χώρου δημιουργεί έναν νέο χάρτη και έναν νέο προσδιορισμό της γειτονιάς και των τοπικών πληθυσμών.” (Απόσπασμα από το κείμενο των επιμελητών/τριών).